Czym są mechanizmy obronne?
Mechanizmy obronne:
To pojęcie zostało wprowadzone przez twórcę psychoanalizy, znanego każdemu- Zygmunta Freuda i przejęte przez współczesną psychologię. Oznacza metody radzenia sobie z wewnętrznymi problemami i konfliktami w celu zmniejszenia lęku, bólu, frustracji czy poczucia winy. Co ciekawe, na ogół ludzie stosujący w danym momencie poszczególne mechanizmy obronne nie są świadomi ich używania, jest to nieświadome i nawykowe oraz w pewnym stopniu występuje u każdego człowieka.
Czy wykorzystywanie mechanizmów obronnych jest złe?
-I tak i nie, nie ma na to jednoznacznej odpowiedzi.
Mechanizmy te pełnią rolę przystosowawczą, są niezbędne do „obrony” naszej psychiki, jednak zawsze są one zniekształceniem zachowania i oglądu rzeczywistości. Nadmiernie stosowane mogą utrudnić funkcjonowanie, również wykorzystywanie ich nieadekwatnie do sytuacji może wywołać nieprawidłowości i patologie zachowania.
Mechanizmy obronne można podzielić na:
– Techniki unikania działania: wyparcie. Do kategorii unikania zaliczamy również nadmierną samokontrolę, zwlekanie czy odraczanie i zachowania obsesyjne.
– techniki przemieszczania: kompensacja, przeniesienie, regresja: zaprzeczanie własnemu działaniu z przeszłości, zaprzeczanie istnieniu czegoś, podejrzliwość, robienie się chorym/ zmęczonym.
– techniki zniekształcania rzeczywistości: fantazjowanie, idealizacja, odwracanie sensu, selektywny brak uwagi
– techniki przyjmowania cudzych zachowań
– mechanizmy złożone, które łączą kilka z wyżej wymienionych, możemy w nich wyróżnić na przykład chęć dokonania zemsty, samorozgrzeszanie się czy tracenie zainteresowania.
Na pewno zetknęliście się kiedyś z etapami żałoby. Są to po kolei: zaprzeczenie, gniew, targowanie się, depresja i ostatecznie akceptacja. Te trzy pierwsze to również mechanizmy obronne poprzez których wykorzystanie osoba chroni swoją psychikę by móc w końcu dojść do etapu akceptacji i ruszyć swoje życie dalej.
Aby było wam jeszcze łatwiej zrozumieć mechanizmy obronne, przedstawię kilka przykładów:
· PRZEMIESZCZENIE:
Po ciężkim dniu w pracy wracasz do domu. Cały tydzień był ciężki; spowodowałeś kolizję na drodze, szef daje Ci w kość, w dodatku zapomniałeś opłacić rachunków- nie potrafisz jednak wyrazić wprost swojej złości więc wyładowujesz całą frustrację na żonie/ mężu/ domownikach etc.
· TŁUMIENIE:
Zaczynasz od jednego piwa dziennie- po pracy, bo każdy ma prawo się zrelaksować. Potem jednak przestaje Ci to wystarczać. Z jednego piwa przechodzić na trzy, potem na mocniejszy alkohol; kolorowe drinki, czasami kieliszek- jeden, dwa, trzy…
Tłumaczysz sobie, że przecież nie masz problemu- możesz rzucić, kiedy chcesz i masz pełną kontrolę nad swoim piciem. Alkoholicy to inni, na pewno nie ty.
· RACJONALIZACJA:
Zaprosiłaś rodzinę na kawę i ciasto domowego wypieku. Mimo, że w pieczeniu nie jesteś najlepsza- zdecydowałaś się dać sobie kolejną szansę upieczenia tego nieszczęsnego sernika- próbowałaś już osiem razy- zawsze z takim samym marnym efektem. Ciasto po raz kolejny nie wyszło- jednak podajesz je rodzinie tłumacząc, że to wszystko wina piekarnika: jest stary i wadliwy.
· WYPARCIE:
XYZ została adoptowana, kiedy miała 6 lat przez cudowne, kochające małżeństwo. Już od 10 lat tworzą rodzinę: XYZ, mama, tata i dwójka rodzeństwa.
XYZ doświadczyła wielu traum we wczesnym dzieciństwie, w domu biologicznych rodziców: przemoc, znęcanie emocjonalne. Twierdzi, że nic nie pamięta z okresu przed adopcją- jednak wykazuje wiele problemów w nawiązywaniu poprawnych relacji z otoczeniem. Mimo wyparciu wspomnień, problemy nie zniknęły.
· SUBLIMACJA:
Przeżywasz wyjątkowo ciężki okres w życiu, znajomi mówią tylko „idź pobiegaj”. Nienawidzisz tego typu reakcji- spłycanie i ignorowanie problemów psychicznych zawsze uważałaś za coś obrzydliwego, jednak z braku innych pomysłów faktycznie poszłaś pobiegać. Okazało się, że przekierowanie swojej złości na wysiłek fizyczny pozwala uwolnić się od negatywnych emocji w zdrowy sposób.
Jest to jedynie część mechanizmów obronnych- czekajcie niecierpliwie na drugą część artykułu, w której przybliżę Wam definicję między innymi:
– regresji,
-projekcji,
-intelektualizacji,
Reakcji upozorowanej
I również kilku innych.